Gerçek (Temel) Anlam - Mecaz Anlam Türkçe Dil Bilgisi

Bir sözcüğün karşıladığı ilk anlamına “temel (gerçek)  anlam” denir. Herkes tarafından bilinen anlamdır. Sözcük kullanıldığında herkesin zihninde aynı kavram canlanır.



Gerçek anlam, bir sözcüğün temel anlamıdır; buna sözcüğün ilk akla gelen anlamı ya da sözlükteki ilk anlamı da denir. Bir sözcüğün diğer anlamları gerçek anlamından yola çıkılarak oluşturulmuştur. 


Örneğin “Burun” dendiğinde aklımıza ilk gelen, insanın bir organıdır. Öyleyse; “Burnundaki benler onu öyle tatlı gösteriyordu ki...” cümlesindeki “burun” sözü insanın bir organı anlamında olduğundan gerçek anlamında kullanılmıştır.


Ancak aynı söz; “Bugünlerde burnu büyüdü kimseleri gözü görmüyor.” cümlesinde insanın bir organı anlamını vermekten çok uzaktır. Temelde bu, gerçek anlamdan doğmuş ancak tamamen farklı bir özellik kazanmıştır.

İşte sözcüğün gerçek anlamından tamamen uzaklaşarak kazandığı bu anlama mecaz anlam diyoruz.


Mecaz Anlam - Bir sözcüğün tamamen gerçek anlamı dışında kullanılmasıyla kazandığı anlam özelliğidir.


Doğadaki somut varlıklara soyut anlamlar yüklenerek yaşamımıza aktarılır.


Örn:
Taş gibi adamdı.
O da bu konuda az kalem oynatmadı.