Dolaylama - Dolaylama Nedir? Dolaylama Tanım - Dolaylama Örnek - Dolaylama Konu Anlatım - 6. Sınıf Türkçe Dersi Dil Bilgisi Dolaylama Konusu

Dolaylama - Dolaylama Nedir? Dolaylama Tanım, Dolaylama Örnek, Dolaylama Konu Anlatım, Dolaylama - Dolaylama Nedir? Dolaylama bul, Dolaylama - Dolaylama Nedir? Dolaylama ara, Dolaylama - Dolaylama Nedir? Dolaylama öğren, Dolaylama - Dolaylama Nedir? Dolaylama dil bilgisi, Dolaylama - Dolaylama Nedir? Dolaylama Türkçe, Dolaylama - Dolaylama Nedir? Dolaylama Türkçe Dil Bilgisi, Dolaylama - Dolaylama Nedir? Dolaylama Konu Kavrama,

Dolaylama Nedir ? (Özet) : Bir kelimeyle anlatılabilecek bir durumu birden fazla kelimeyle anlatmaya denir. 


Örnekler: 
“yavru vatan”: Kıbrıs, 
“büyük kurtarıcı”: Atatürk, 
“derya kuzuları”: balık, 
“insanlığın iftihar kaynağı”: Hz. Muhammet, 
“Türkiye’nin kalbi”: Anakara 


Dolaylama Nedir (Detay)


Bir kelime ile anlatılabilecek bir kavramı, birden fazla kelime ile anlatmaya “dolaylama” denir.


Bir tek sözcükle belirtilebilecek bir kavramın birden çok sözcükle anlatılması olup ad aktarmasının bir türüdür. Bu çeşit aktarmalarda genellikle parça söylenip bütün anlatılmaya çalışılır. Bu yüzden dolaylama mecaz sanatlarından doğan bir olgudur. Mecaz-ı mürselin parça ilişkisine benzeyen bir özellikle oluşturulur. Fakat dolaylamalarda mecaz-ı mürselden farklı olarak benzetmek amacıyla yapılan bir benzetme söz konusudur.


Örneğin beyaz altın diyerek pamuk kastedilirken beyazın ekonomik değeri ve rengi göz önünde bulundurulmuş ve bu benzetme, benzetmek amacı ile yapılmıştır. Mecaz-ı mürsellerde ise benzetme amacı güdülmeden bir benzetme söz konusu olmaktadır. Dolaylamaları mecaz-ı mürselden ayıran küçük fark da buradan kaynaklanır. Üstelik mecaz-ı mürsel sanatı, tek bir kelime ile de yapılabilir. ( Binanın suyu patladı, Ankara, Atina’ya bir nota gönderdi. Kış ayları tezek yakar Erzurum… gibi ) Ama dolaylama, birden fazla sözcükle yapılır ve benzetme amacı güdülerek yapılan bir benzetme ve mecaz anlam söz konusudur.


Dolaylalama Örnekleri


Bu sene bacasız sanayi gelirleri düştü. (Turizm)
Delikli demir icat oldu mertlik bozuldu. (Tüfek)
Bu yöremiz kara elmas açısından zengindir. (Kömür)


Atatürk: Büyük kurtarıcı, 
Kıbrıs: Yavru vatan,
Balık: Derya kuzusu
Aslan: Ormanlar kralı,
Kaleci: File bekçisi,
“Türkiye’nin kalbi”: Ankara,
Ulu önder: Atatürk,
Beyaz Altın: Pamuk,
Altın Boynuz: Haliç,
Beyaz Zehir: Eroin
Meşin Yuvarlak: Top
Sanat Güneşi : Zeki Müren
Vatani Görev: askerlik


Önemli : Dolaylama, herkes tarafından bilinen, tahmin edilen veya en azından o mevzuda konuşanların çarçabuk anlayacağı benzetmelerdir.


On iki dev adam: Basketbol takımı
Filenin Sultanları: Bayan basketçiler
Süper Star: Ajda Pekkan
Sanat Güneşi: Zeki Müren
Eğenin incisi: İzmir
Bacasız sanayi: turizm


Dolaylama ile ad aktarması arasında hem yakınlık hem de karşıtlık ilişkisi vardır; çünkü dolaylama, ad aktarmasının bir türüdür; ama daha az sözcük değil çok sözcük kullanılır. Sözcükler, ait olduğu kavramdan başka bir kavrama aktarıldığında yan anlam kazanır. Ad aktarması, mecaz-ı mürseldir.


Mecazı mürsel ise: Bir adın, kendisiyle, ilişkili, onun kapsamı içindeki başka bir adın yerine kullanılmasıdır. Veya aralarında benzerlik ilişkisi bulunan iki kavramdan birini diğerinin yerine kullanılmasıdır. Örneğin Orhan Veliyi okudum derken O. Veli ile eseri arasında bir ilişki vardır.


O. Veli’yi okudum derken O. Veli söylenmiş, ama eseri kastedilmiştir. Dolayısıyla aralarında çok yakın ilişki olan iki şeyden biri söylenmiş diğeri kastedilmiştir. Ve bu yapılan benzetmede benzetme amacı güdülmemiştir.


Dolaylamada benzetmenin amaç olduğu fark edilmelidir. Filenin sulatanları denmiş bayan basketbolcular kastedilmiş, ama ilgi münasebeti üzerinden benzetme amacı güdülerek benzetme yapılmıştır.


Dolaylama Soruları:


I. Tüm öğrenciler aniden alkışlamaya başladı.
II. Zonguldak’taki kara elmas yatakları azalmış.
III. Türkiye’nin kalbinde yeni gelişmeler var.
IV. Yavru vatana bu yıl gezi düzenlenecekmiş.
1. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde dolaylamaya başvurulmamıştır?
 a- ) I                b- ) II      c- ) III         d- ) IV


2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “dolaylama” vardır?
a- ) Tarzan haykırdı ve hayvanları çağırdı.
b- ) Toplantıya en son ormanlar kralı geldi.
c- ) Tarzan ona dik dik bakarak konuştu:
d- ) Neden bu önemli toplantıya geciktin?